Rechtvaardige en effectieve energietransitie: JUST PREPARE
Het onderzoeksproject ‘JUST PREPARE’ zet zich in voor een effectieve en rechtvaardige energietransitie in kansarme wijken. Er spelen hier spanningen tussen de renovatie van slecht geïsoleerde huizen en de rol die energie speelt in het dagelijks leven van bewoners, waardoor de energietransitie moeizaam verloopt. Ook is er een kloof tussen de bewoners en de actoren die de energietransitie moeten uitvoeren.
'Deze spanningen zijn ontstaan door een gebrek aan kennis over energiepraktijken van bewoners zoals koken, wassen en verwarming, en een gebrek aan goede methoden om bewoners bij de energietransitie te betrekken', stellen Imrat Verhoeven en John Grin, de coördinatoren van het project. 'Hierdoor is de energietransitie in deze wijken nu niet effectief en rechtvaardig. Dit uit zich bijvoorbeeld in weerstand tegen de transitie, een ongelijke verdeling van de baten en lasten en beperkte toegang tot besluitvorming.'
Naast de HAN nemen aan dit project de volgende kennisinstellingen deel: Universiteit van Amsterdam (kartrekker van het project), Hogeschool van Amsterdam, Radboud Universiteit, TU Delft en de Technische Universiteit Eindhoven. Ook zijn in het project ruim 40 praktijkpartners als (mede)financierende partners betrokken, zoals provincies, gemeenten, woningbouwcorporaties, energiebedrijven en adviseurs.
Onderzoek in de wijken: Living Lab’s
Het project vergaart noodzakelijke kennis en ontwikkelt op basis hiervan oplossingen in zogenaamde Living Labs in vier gemeenten (Nijmegen, Gemert, Amsterdam en Rotterdam), samen met woningbouwcorporaties, bewoners en andere relevante actoren.
Lokale inzichten breder delen: Learning Lab Gemert
Vervolgens worden de inzichten breed gedeeld in Learning Lab’s met andere gemeenten en betrokkenen. Op 1 juli vond bij Goed Wonen Gemert het 4e Learning Lab van Just Prepare plaats. Het thema van de middag was energiearmoede en de wijze waarop je vanuit een rurale gemeenschap daaraan zou kunnen werken.
'Bijzonder was dat er niet werd gewerkt vanuit beleids- of professioneel perspectief, maar vanuit het perspectief van bewoners'
Er werd stilgestaan bij de aanpak van energiearmoede van de Gemeente Gemert-Bakel en bevindingen uit de literatuur over energiearmoede-interventies. Vervolgens gingen deelnemers met elkaar in gesprek om perspectieven en denkbeelden uit te wisselen over energiearmoede. Bijzonder was dat er niet werd gewerkt vanuit beleids- of professioneel perspectief, maar vanuit het perspectief van bewoners met behulp van een empathy-mapping werkvorm. Het doel was namelijk om meer gevoel te krijgen wat het betekent om al dan niet het risico te lopen om in energiearmoede terecht te komen, of daar al mee te kampen te hebben. De casusbeschrijvingen in de werkvorm waren geïnspireerd op observaties uit het onderzoek in de lokale situatie in Gemert. Dit leidde tot mooie gesprekken onder andere door de deelname van energiecoaches die deze konden verrijken met glimpen van de lokale praktijk.
Dit Learning Lab liet eens te meer zien wat het nut is van het creëren van tijd en ruimte om met elkaar te begrijpen hoe energie eigenlijk wordt gezien door gewone mensen in hun dagelijkse levens. Dit kan mede dienen om een meerdimensionaal perspectief te krijgen op de consequenties van de energietransitie bij bewoners, gemeenten en woningcorporaties. Een van de aanwezigen verwoordde het na afloop als volgt: 'het is allemaal nog veel complexer dan we dachten…'