Week tegen armoede 2024

Onderzoek: De toegankelijkheid van inkomensondersteunende voorzieningen

Student-onderzoek

In opdracht van de Werkplaats Sociaal Domein Arnhem & Nijmegen (Leeratelier Armoede) onderzocht Betül Bolat, vierdejaarsstudent Finance & Control, de toegankelijkheid van inkomensondersteunende voorzieningen voor ouderen met een laag inkomen. Het onderzoek bestond uit een literatuurstudie, semigestructureerde interviews en observaties van het aanvraagproces van een voorziening.

Een complex en bewerkelijk aanvraagproces

De student sprak met tien ouderen in openhartige gesprekken over de uitdagingen waarmee zij geconfronteerd worden in het digitale verkeer. Naast de gesprekken observeerde Betül hen terwijl zij online een inkomensondersteunende voorziening aanvroegen. Hiervoor bouwde de student een testomgeving met de uiterlijke kenmerken van een bestaand aanvraagformulier. Het aanvraagproces bleek voor de ouderen complex en bewerkelijk. De observatie toont dat ouderen soms al bij de startpagina ‘zoekend’ en ‘twijfelachtig’ zijn, keuzes worden herzien en er is hulp nodig.

Verder in het aanvraagproces, bijvoorbeeld bij de vraag ‘Ontvang je een heffingskorting, zoals de minst verdienende partnerkorting of de inkomensafhankelijke combinatiekorting, van de belastingdienst?’ navigeren ouderen zoekend. Er ontstaat verwarring, ouderen herzien opnieuw de keuze en vragen hulp bij de student. Voor ouderen zijn de termen “minst verdienende partnerkorting” en “inkomensafhankelijke combinatiekorting” niet duidelijk. De resultaten van de observatie laten onder andere zien dat het uploaden van documenten, zoals een identiteitsbewijs, een significant struikelblok is. Voor deze ouderen kan dat leiden tot het vastlopen in het aanvraagproces en uiteindelijk tot het niet gebruik maken van een voorziening (non-take-up).

Docent-onderzoeker Janneke Lakerveld is enthousiast over de samenwerking met de student van de Academie Financieel Economisch Management; “Het is zó verrijkend om het perspectief van studenten met een financieel-economische achtergrond te betrekken bij ons onderzoek naar armoede. Ze spreken een andere professionele taal en gebruiken instrumenten en theorie die in het sociale domein minder bekend zijn. De aanpak van armoede vraagt over grenzen heen samenwerken!”

De resultaten en aanbevelingen zijn warm overgedragen aan de organisatie waar het onderzoek plaatsvond. In deze blog lees je meer over de onderzoeksaanpak en de resultaten. 

Kansen verzilveren

Het onderzoek van Betül is onderdeel van een verkenning naar financieel veerkrachtig ouder worden. De student stelde vast dat er best veel organisaties en voorzieningen zijn voor ouderen met een kleine beurs. Maar weten zij alles te vinden en te benutten? Hoe is het, in het algemeen, met de bestaanszekerheid van ouderen met een laag inkomen? Wat hebben zij nodig volgens henzelf? We onderzoeken dat bij het Leeratelier Armoede in samenwerking met het Leeratelier Veerkrachtig ouder worden van de Werkplaats Sociaal Domein Arnhem & Nijmegen. Op donderdag 17 oktober bieden Betül en Janneke een workshop aan waarin zij dieper ingaan de onderzoeksbevindingen en handvatten voor de praktijk. De workshop maakt deel uit van symposium met als thema ‘Beyond Borders’.