Lector Wim Dekker (WSD Gelderse Vallei): ‘Ons buddysysteem op basisscholen levert voor iedereen winst op’

Welk project of initiatief van jullie Werkplaats wil je hier in de etalage zetten?

‘Het buddyproject op basisscholen, een project dat we samen met basisscholen en de Landelijke Oudervereniging Balans hebben opgezet. De doelstelling is: ouders van kinderen met een ontwikkelopgave koppelen aan ouders die hier al ervaring mee hebben opgedaan, ook in wat dit teweegbrengt in de relatie met school. Anders gezegd: ouders voor ouders, in relatie tot de school. Ouders van kinderen met een ontwikkelopgave – bijvoorbeeld autisme of adhd – krijgen eerst te verwerken dát hun kind extra hulp nodig heeft. Wanneer ze dit willen bespreken staan ze al gauw tegenover een front van professionals. Ze voelen zich hier enorm kwetsbaar door. Ondertussen zoeken ouders naar het beste voor hun kind; zij kennen hun kind toch het beste? Leerkrachten vinden die houding soms weer lastig omdat dit hún vak is. ‘Gaat ú mij vertellen hoe ik met kinderen moet omgaan?’ Je voelt wel aan: dit kan snel escaleren. Uit ons onderzoek blijkt ook dat veel ouders hier negatieve ervaringen mee hebben. Buddy’s kunnen deze ouders helpen het gesprek met de school voor te bereiden om zo het gesprek op een goede manier aan te gaan. Soms gaat de buddy zelfs mee naar het gesprek. Dit gesprek in deze driehoek – ouder, buddy, school – levert voor iedereen winst op, niet in de laatste plaats voor het kind zelf, want het belang van het kind staat bij iedereen voorop. We werven buddy’s via een coördinator. Om bij goede buddy’s uit te komen, hebben we een werving- en selectiesysteem ontwikkeld. Vervolgens trainen we deze buddy’s in zaken als gespreksvaardigheden en kennis om hen te helpen in hun rol. Daarbij hebben we kwaliteitscriteria opgesteld waaraan deze buddy’s moeten voldoen. Voor de coördinator die de buddy’s aan ouders koppelt, hebben we rolinstructies gemaakt. 

Tot slot hebben we ook voor scholen instructies opgesteld zodat ze weten wat hen te wachten staat. We zitten nog in de experimentele fase, maar de resultaten zijn veelbelovend. Dit buddysysteem geeft ouders rust; ze ontdekken dat ze niet de enige zijn en weten beter wat hen te wachten staat. Het werkt zowel de-escalerend als verbindend, en dat is precies wat wij met dit project beogen; zodra alle partijen bij de ander voelen dat ook bij hén het belang van het kind op 1 staat, staan de neuzen al gauw dezelfde kant op. Het project wérkt, dat is het leuke. Tot slot: we werken samen met de pabo, wat ons weer helpt om ingang bij de scholen te krijgen.’

Succesnummers in de etalage
De Werkplaatsen sociaal domein zijn broedplaatsen van nieuwe oplossingen in het sociaal domein. In een serie artikelen belichten we de komende tijd succesnummers van verschillende werkplaatsen. Dit doen we aan de hand van een vaste set vragen aan de lector die aan de werkplaats verbonden is. Lees ook de artikelen van Lector Lisbeth Verharen van WSD Arnhem en Nijmegen en Lector Maja Ročak van WSD Noord-Brabant Fontys.

Waarom is het buddyproject maatschappelijk gezien belangrijk?

‘De directe opbrengst is voor de betrokkenen: de ouders krijgen rust in hun situatie en in de meeste gevallen een betere relatie met de school. Het kind vaart daar wel bij. Voor alle partijen geldt: niets is zo tijd- en energievretend als een conflict. Ondertussen hebben de buddy’s er plezier in. Voor de samenleving geldt: dit project levert geld op, want het deprofessionaliseert. Zonder dit buddysysteem zouden ouders veel vaker professionele hulp zoeken, voor zichzelf of voor hun kind. Het systeem is dus enorm kostenbesparend. Natuurlijk kunnen ouders ook zelf op het schoolplein steun of advies ophalen bij elkaar, maar een buddysysteem helpt om zaken bespreekbaar te maken. Het doorbreekt vraagverlegenheid. En omdat het verbonden is met scholen draagt het ook bij aan meer openheid van scholen voor ouders. Het buddysysteem maakt moeilijke situaties bespreekbaar en legt verbindingen.’

Wat is nodig om te zorgen dat dit project doorwerking krijgt in de praktijk?

‘We gaan het buddyproject volgend schooljaar op nog eens drie scholen uitvoeren. Als het ook daar werkt, kunnen we het project verder uitbreiden. Op basis van de ervaringen zullen we waar nodig de rolinstructies aanpassen en zo het rollenspel finetunen. Eigenlijk bestaat het buddysysteem uit een soort bouwpakket. De eerste resultaten van het bouwpakket willen we rond de zomer op onze website beschikbaar stellen. Verder werken we aan opname in de interventiebank van Movisie. Op termijn willen we meer draagvlak krijgen door contacten met ouder- en schoolverenigingen en een gesprek op het ministerie van Onderwijs.’

Wil je tot slot nog iets kwijt?

‘Nog even over het woord ‘laatmoderniteit’ in ons lectoraat: naast al het prachtige praktijkonderzoek vind ik het belangrijk om ook uit te zoomen en deze culturele en maatschappelijke ontwikkelingen vanuit sociologisch perspectief te duiden, vandaar die term. Als afsluiter: het leukst aan de Werkplaats Sociaal Domein vind ik dat je daadwerkelijk samenwerkt en van elkaar leert, rondom de praktijk. Daarmee is een werkplaats een fantastische oefenplek voor iedereen. Als allerlaatste zou ik hier nog aandacht willen vestigen op twee andere projecten van onze werkplaats ‘Dialogisch werken met het eigen netwerk’ en ‘Samenwerking met levensbeschouwelijke organisaties in de sociale basis’. Meer informatie daarover vind je op onze website.’ 

Tekst: Wilfred Hermans