Boek 'kijk naar de context!'

Lector Lilian Linders (WSD Noord-Holland): ‘Langzaam maar zeker vergroot onze werkplaats de voetafdruk in de regio’

Lilian Linders, lector Empowerment & Professionalisering bij Hogeschool Inholland, leidt een team docent-onderzoekers dat samen met werkveldpartners praktijkvraagstukken in het veranderende sociaal domein onderzoekt. Linders: ‘Er moet nog een hoop gebeuren willen studenten in de buurt van hun beroepsprofiel komen.’

Welk project of initiatief van jullie Werkplaats wil je hier in de etalage zetten?

Foto

‘Ons boek Kijk naar de context! Hoe sociaal werkers bijdragen aan sociale verandering en empowerment.
Dit boek hebben we vanuit de WSD geschreven en moet – aankomend – professionals helpen om verder te kijken dan de individuele casus. Het idee voor dit boek komt uit onze werkplaats. Om de thema’s van de laatste tranche – 2023-2026 – te bepalen, hebben we gesproken met veel werkveldpartners uit onze denktank.
Wat vinden zij in onze regio de belangrijkste thema’s voor de komende periode? Een prominent thema dat iedereen noemde, was contextgericht werken. Professionals in onze praktijken vinden het lastig verder te kijken dan de individuele casus. Gezien de ontwikkelingen in de samenleving zoals de extramuralisering is het essentieel om mensen in hun eigen sociale netwerken en maatschappelijke context er omheen te begrijpen. We vroegen onze partners wat ze belangrijke eigenschappen vinden voor studenten die wij afleveren, en dit vinden ze belangrijk. Als je naar het beroepsprofiel van een sociaal werker kijkt – gericht op bijdragen aan sociale verandering, werken in de context, netwerkgericht werken – en je ziet waar studenten in hun laatste jaar staan, dan moet er ondanks alle inspanningen van docenten en de opleidingen nog steeds een hoop gebeuren willen ze in de buurt van dat profiel komen. In het kader van de WSD hebben we onderzocht wat de beroepsvisie van onze studenten is, de meesten beschrijven zichzelf als individuele hulpverlener. Daarom schreven we dit boek, om niet alleen te vertellen dat empowerment en politisering belangrijk zijn, maar ook hoe je daaraan kunt werken met behulp van opdrachten, casussen en denkoefeningen.

'We geven oefeningen mee hoe je signaleren en agenderen aan kunt pakken.'

De hoofdstukken zijn geïnspireerd door de praktijken die we in onze werkplaats onderzoeken, zoals de relatie tussen stress en schulden, of de hype omtrent positieve gezondheid. Daarnaast schrijven we over collectief signaleren en agenderen, met het toeslagenschandaal als voorbeeld. Veel sociaal werkers moeten daarmee te maken hebben gehad, maar bij weinigen is een belletje gaan rinkelen, of het is niet collectief opgepakt. We geven oefeningen mee hoe je dat signaleren en agenderen zou kunnen aanpakken. Een ander hoofdstuk gaat over hoe je vanuit individueel werken aan gezondheid kunt overstappen op collectief. Ook schrijven we over veerkracht en mogelijke valkuilen daarbij, de kracht van buurtgemeenschappen, ervaringskennis, maar ook tips hoe je effectiever partner van de gemeente kunt zijn; belangrijk, want al het sociaal werk valt grotendeels onder gemeentes.’

Succesnummers in de etalage
De Werkplaatsen Sociaal Domein zijn broedplaatsen van nieuwe oplossingen in het sociaal domein. In een serie artikelen belichten we de komende tijd succesnummers van verschillende werkplaatsen. Dit doen we aan de hand van een vaste set vragen aan de lector die aan de werkplaats verbonden is. Je vindt alle succesnummers hier.

'Sociaal werk is geen individueel beroep, maar zo wordt het nog wel vaak ingezet.'

Waarom is dit project maatschappelijk gezien belangrijk?

‘Het werkveld heeft er behoefte aan. Sociaal werk is geen individueel beroep, maar zo wordt het nog wel vaak ingezet. Door de extramuralisering van zorg en welzijn wonen ook de meeste zorgvragers in een gewone wijk en niet meer tussen vier muren in Bosch en Duin. Die woonplek wordt daardoor een stuk belangrijker. Bovendien hebben veel sociale problemen waar mensen mee kampen structurele oorzaken. Juist in het beroep van sociaal werker zit ingebakken dat zij hier oog voor hebben en hun invloed doen gelden als ze zien dat er structureel onrecht speelt.’ 

Wat is nodig om te zorgen dat dit project doorwerking krijgt in de praktijk?

‘Het moet een plek krijgen in het onderwijs. Zelf proberen we er de nodige aandacht voor te vragen. Er komt een boekpresentatie, een conferentie en we proberen het in het lectorenoverleg in te brengen. Normaliter geeft een WSD geen boeken uit bij een uitgever, maar dat hebben wij bewust wel gedaan, bij een uitgever van onderwijsboeken nota bene. Het is toch een brevet van relevantie. Bijkomend voordeel is dat de verschillende hoofdstukken degelijk zijn gereviewed.

Voorts zijn we bezig met het ontwikkelen van een spel om sociaal professionals te leren hoe ze die context-sensitiviteit kunnen integreren in het reflecteren dat ze doorgaans leren op school en in tijdens hun loopbaan. We noemen dat sociale reflexiviteit; doorgaans is reflecteren een manier om via de ander naar jezelf te kijken alsof je in een spiegel kijkt. Wij zien sociale reflexiviteit als een aanvulling hierop. Sociaal werkers zien zichzelf nog steeds weerspiegeld als ze reflecteren, maar dan in een ruit waarin ze én zichzelf zien, én erdoorheen kijken naar de buitenwereld, de samenleving. In het spel breng je een casus in, en hoe sociaal-reflectiever je die casus kunt bespreken, hoe meer punten je verdient. Een professionele spelontwerper maakt er momenteel samen met ons een echt bordspel van.’

Wil je tot slot nog iets kwijt?

‘Voor ons is de WSD de grote motor achter het lectoraat. We zijn bijvoorbeeld bezig met een leertraject in verschillende Noord-Hollandse gemeenten hoe we het collectief werken kunnen versterken en hoe daarbij samengewerkt kan worden met ervaringsdeskundigen. Die projectmatige manier van werken werkt als een olievlek en daar ben ik trots op. Langzaam maar zeker vergoot onze werkplaats de voetafdruk in de regio vergroot.’

Tekst: Wilfred Hermans
Foto: Aafke Brinkhuijsen