Lector Jolanda Tuinstra (WSD Friesland): ‘Samen leren in de praktijk is letterlijk en figuurlijk een vorm van kennis maken’

Welk project of initiatief van jullie Werkplaats wil je hier in de etalage zetten?

‘Daarvoor is het goed eerst de context te schetsen van hoe wij de Werkplaats Sociaal Domein Friesland hebben ingericht, namelijk: samen met het onderwijs, de praktijk en het onderzoek. Dat betekent dat we in de regio Friesland zes Ateliers Sociaal Domein hebben ingericht. Die Ateliers zijn daar, in de regio, groepen studenten gaan er wekelijks naartoe. We noemen het leergemeenschappen waar transdisciplinair wordt geleerd, dus met studenten vanuit verschillende opleidingen. De studenten leren niet alleen, maar ook beleidsmakers van de betreffende gemeente en professionals uit zorg en welzijn doen en leren mee. Het zijn rijke leergemeenschappen die langere tijd met een bepaald thema bezig zijn, bepaald door de lokale context – vaak de gemeente. Maar het is niet zo dat we werken met opdrachtgevers en opdrachtnemers; het is een samenwerking tussen alle partners die samen onderzoeken en leren. De overkoepelende vraag is: hoe kunnen we op verschillende niveaus samen leren, samen onderzoeken en samen werken aan sociale kwaliteit?

Het initiatief dat ik graag in de etalage zet, is het Atelier Sociaal Domein in Leeuwarden. Dit Atelier is al enkele jaren bezig met eenzaamheid onder jongeren. Een complex vraagstuk, een zogeheten wicked problem, wat meerdere jaren aandacht vraagt. Studenten vanuit heel verschillende studierichtingen – zoals social work, verpleegkunde, communicatie, multimedia design, integrale veiligheidskunde, studenten van de hotelschool – zijn als groep een half jaar bezig met dat onderwerp eenzaamheid. Ook mbo-studenten doen sinds kort mee. Binnen deze leergemeenschappen wordt wekelijks ontzettend veel geleerd en uitgewisseld. Laatst hadden we de halfjaarlijkse tussentijdse bijeenkomst waarin werd uitgewisseld wat er in die periode is opgestoken; studenten presenteerden hun bevindingen en gingen in gesprek met beleidsmedewerkers, professionals, docenten en met elkaar. Een prachtige bijeenkomst! Studenten noemden dat ze juist in die uitwisseling met studenten van andere richtingen heel veel leren. Ze zeggen dat doordat ze uit hun bubbel worden gehaald, ze andere creatieve vaardigheden kunnen uitproberen. Dat maakt het Atelier tot een broedplaats waar studenten kunnen experimenteren. Zo is er een groepje studenten dat een game heeft ontwikkeld rondom sociale angst; twee dagen na Blue Monday hebben ze die game getest met studenten die zich hiervoor aanmeldden. 

Studenten van Firda (mbo) hebben hun opleiding geadviseerd om binnen school meer laagdrempelige ontmoetingsplekken te faciliteren, met als aanleiding dat een ander groepje zich had verdiept in beschikbare inloopplekken voor eenzame jongeren in de regio. Wat jongeren waarderen aan die plekken, is dat ze merken dat ze er niet alleen voorstaan. Een student vertelde hoe het taboe omtrent zijn eenzaamheid dankzij het Atelier minder werd en hoe hij zich enorm gesteund voelde door iets over zijn gevoelens te kunnen delen.’

Succesnummers in de etalage
De Werkplaatsen Sociaal Domein zijn broedplaatsen van nieuwe oplossingen in het sociaal domein. In een serie artikelen belichten we de komende tijd succesnummers van verschillende werkplaatsen. Dit doen we aan de hand van een vaste set vragen aan de lector die aan de werkplaats verbonden is. Je vindt alle succesnummers hier.

Waarom is dit project maatschappelijk gezien belangrijk?

‘Eenzaamheid onder jongeren is ontzettend actueel. Het is een groeiend vraagstuk waar de coronacrisis bepaald niet aan heeft bijgedragen. Omdat het een wicked problem is, vraagt het een andere benadering om tot oplossingen te komen. Dat vind ik het mooie aan ons Atelier Sociaal Domein, dat het een soort transdiciplinaire onderzoeksleertocht is.’

Wat is nodig om te zorgen dat dit project doorwerking krijgt in de praktijk?

‘Daar zijn we continu mee bezig, met het vormen en doorontwikkelen om ervoor te zorgen dat alle samenwerkende partijen zich eigenaar voelen. Door de uitwisselingen gebeurt die doorwerking in de praktijk soms vanzelf. Tenminste, wanneer je ook naar de kleine doorwerkingen kijkt. Het is letterlijk en figuurlijk een vorm van kennis maken: je leert elkaar kennen én ontwikkelt samen kennis, waardoor die opgedane kennis meteen in de praktijk gebracht kan worden. NHL Stenden Hogeschool waar ook een ontmoetingsplek is, brengt tips van studenten bijvoorbeeld direct in de praktijk. De gemeente Leeuwarden idem dito; daar werd men enthousiast van het idee om een mooie poster die ontworpen is op het toilet te hangen, de plek waar jongeren sowieso komen. Op die poster staat een QR-code die verwijst naar plekken waar eenzame jongeren terecht kunnen. Voor dit idee werkt men samen met Jimmy’s: ontmoetingsplekken waar jongeren fysiek en online terecht kunnen met al hun vragen en ideeën en waar ervaringsdeskundigen aanwezig zijn. Het mooie van het Atelier is dat er niet een eensluidend antwoord is op complexe vragen, maar studenten komen met ideeën die laagdrempelig uit te proberen zijn en zodoende meteen in de praktijk worden gebracht.’

Wil je tot slot nog iets kwijt?

‘Ik ben nu zes jaar als lector betrokken bij de WSD Friesland en ervaar in steeds sterkere mate de waarde van deze manier van samen leren en onderzoeken. Ik zou heel graag deelnemende studenten een aantal jaar na hun afstuderen bijeen willen brengen en ze willen vragen wat de impact is geweest van hun deelname aan het Atelier Sociaal Domein. Mijn aanname is dat we studenten op deze manier goed voorbereiden om toekomstbestendige professionals te worden.’ 

Meer lezen:
•   ‘Maak donderdag de Nationale Praktijkonderwijsdag’
•    Kendrick (25) luchtte zijn hart en kreeg hulp

Tekst: Wilfred Hermans
Beeld: Friso Bruins